Praca na czarno – zagrożenie i konsekwencje dla pracownika
Niestety, pomimo swoich wielu wad, praca na czarno jest wciąż obecna na rynku pracy w Polsce. Właśnie dlatego warto wiedzieć, jakie zagrożenia oraz konsekwencje ze sobą niesie, aby móc uchronić się przed nieuczciwymi praktykami. I dzięki temu podejmować świadome decyzje dotyczące przyszłego zatrudnienia!
Termin „praca na czarno” stosowany jest w Polsce do określenia pracy zarobkowej wykonywanej bez zawarcia umowy pisemnej takiej jak np. umowa o pracę tymczasową, umowa o pracę, dzieło czy zlecenie. Zatrudnianie pracowników do pracy na czarno jest niezgodne z prawem, ze względu na obowiązek pracodawcy do podpisania umowy z osobą zatrudnioną. Zawarty między stronami dokument obliguje pracodawcę do m.in. określenia warunków pracy, zgłoszenia pracownika do ubezpieczenia społecznego lub opłacania jego składek.
Praca na czarno jest nieuczciwą i niebezpieczną praktyką, która ostatecznie wiąże się z wieloma zagrożeniami dla pracownika. Jedną z konsekwencji jest brak pewności pracy i duże ryzyko warunków zatrudnienia. W pracy na czarno, pracownik i pracodawca nie są ze sobą w żaden sposób umownie związani. Oznacza to, że nie istnieje formalny dowód zatrudnienia, co może zostać negatywnie wykorzystane. Przykładowo: stosunek pracy może zostać zerwany w każdej chwili, bez zachowania warunków takich jak np. okres wypowiedzenia. Pracownikowi nie przysługuje również wypłata ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy czy wystawienia świadectwa pracy. Praca na czarno jest zatem bardzo niepewna – a pracownik może zostać zwolniony z dnia na dzień, bez żadnych konsekwencji dla pracodawcy. Kolejnym problem jest terminowość, a nawet możliwość nieotrzymania wynagrodzenia za wykonaną pracę. Brak umowy oznacza brak określonej umownie zapłaty za wykonywane obowiązki – w tym wysokości stawki lub terminu jej wypłaty. W pracy na czarno, w momencie braku wynagrodzenia, pracownik ma ograniczone możliwości jego egzekwowania – ponieważ nie jest formalnie związany z pracodawcą. Tym samym, w trakcie potencjalnego pozwu cywilnego o wypłatę ustalonej stawki, proces udowodnienia istniejącego stosunku pracy spoczywa w pełni na pracowniku.
Kolejną konsekwencją pracy na czarno w Polsce jest brak bezpieczeństwa pracy. Pracownik, ze względu na nielegalne zatrudnienie, nie posiada opłacanych składek oraz ubezpieczenia – w tym ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego czy zdrowotnego. Osoba pracująca na czarno nie jest zatem uprawniona m.in. do bezpłatnego leczenia na NFZ lub prawa do świadczeń za wypadek przy pracy. Jak również, nie może objąć ubezpieczeniem członków swojej rodziny. Więcej o ubezpieczeniu zdrowotnym i społecznym, przeczytasz w naszym artykule: Praca tymczasowa a ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Warto zaznaczyć, że bardzo często w pracy na czarno, nie są zachowane prawa wynikające z przepisów prawa w Polsce – w tym m.in. przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Ponadto, pracownik nie jest objęty badaniami lekarskimi czy odpowiednim szkoleniem BHP. Są to aspekty, które zwiększają świadomość potencjalnych zagrożeń dla zdrowia i życia w miejscu pracy oraz umożliwiają bezpieczną pracę na stanowisku.
Bezsprzecznie, praca na czarno wiąże się również z brakiem stabilności zatrudnienia. Pracownik nie posiada zapewnionej w umowie ciągłości zatrudnienia. Nigdy zatem nie może być pewien, czy praca dalej będzie dla niego dostępna w następnym dniu. Warunki pracy mogą się ciągle zmieniać, ze względu na brak ich oficjalnie ustalonych podstaw takich jak zakres obowiązków czy wymiar pracy. Pracownik nie posiada również struktury pracy, której pracodawca musi przestrzegać – mówimy tutaj o godzinach pracy, nadgodzinach lub prawie do urlopów. Brak stabilności oznacza, że praca na czarno może podlegać nieustannym zmianom – bez zgody pracownika. Ostatecznie, osoba zatrudniona nigdy nie wie, jak wyglądać będzie jej następny dzień pracy, a nawet czy praca będzie dalej dostępna.
Wszystkie konsekwencje pracy na czarno takie jak brak pewności, stabilności oraz bezpieczeństwa pracy, negatywnie wpływają na pracownika. Zarówno na jego zdrowie fizyczne, jak i psychiczne. I pomimo że ta forma zatrudnienia powoli znika z rynku pracy, wciąż można się z nią spotkać, szukając pracy w Polsce. Właśnie dlatego, lepiej zachować ostrożność i wybierać bezpieczne oraz legalne zatrudnienie – decydując się na doświadczonych pracodawców takich jak agencja MR JOB.
W MR JOB, gwarantujemy zawsze pełne bezpieczeństwo pracy oraz zatrudnienie na podstawie legalnej umowy. Wybierz stabilność oraz pewność i sprawdź nasze oferty pracy!
